2 min leestijd –

Pijn in mijn hart doet het filmpje van de intocht in Eindhoven. Eergisteren gingen we met Jack op de foto met zwarte piet. Nadat de foto gemaakt was zei ik: ‘Laat dit een foto zijn die we later aan hem kunnen laten zien en vertellen dat er een tijd was dat het kinderfeest er anders uit zag, maar dat we het hebben veranderd zodat iedereen ervan kan genieten, zoals we ook ooit de slavernij hebben afgeschaft toen we leerde dat het niet klopte. Weetje hoe dat heet zoon? Beschaving. Dat is waarom we nu zijn waar we zijn en waarom jouw schoolvriendje met zijn donkere huidskleur nu net zo lekker zorgeloos kan spelen, leren en ontwikkelen als jij. Of je je schoen alvast mag zetten? Nou vooruit. Wel een wortel erin voor het paard he? Dan krijg je vast een mooi kado.’

Durven we het overigens al te hebben over dat de weerstand tegen het veranderen van dit kinderfeest helemaal niet gaat over een zwarte veeg meer of minder? Gaan we het nog een keer hebben over de bedreiging die de groep mensen die in het filmpje nazi-achtige kreten schreeuwen voelen? Sinds ik gestart ben als studieloopbaancoach in het onderwijs en mij nog meer aan het verdiepen ben in die rol, is mij weer bevestigd hoe belangrijk het is om te leren lezen welke vragen er niet hardop gesteld worden en te zoeken naar wat er nu echt speelt, omdat daar de sleutel tot de oplossing ligt.

De angst die nu vertaald wordt naar geweld gaat niet over het verliezen van een ouwenoude traditie. De traditie van een goedheilig man die kado’s in de nacht brengt aan brave kindjes blijft onveranderd. De vraag om afschaffing van de vorm van zwarte piet is enkel de druppel en een kapstok om ten strijde te gaan vanuit een veel diepere ontevredenheid. Er heerst angst. Angst om steeds meer ontnomen te worden waar je zo aan gewend geraakt bent, angst omdat je ook al niet veel hebt en steeds meer voelt dat je aan het inleveren bent aan een groep mensen die hun geluk hier zoeken, terwijl jij al jaren aan het knokken bent.

Het hekelpunt in de vraag voor de afschaffing van zwarte piet is ook wel te vertalen naar een situatie waarin duidelijk wordt dat vanuit onbegrip er geen samenwerking of verandering mogelijk is. Beeld je eens in dat iemand jou per ongeluk in de vinger snijdt, auw! het bloed gutst eruit, je drukt de snee dicht en vraagt aan ander een pleister, om als antwoord te krijgen: ‘jij krijgt geen pleister, jij had je vinger op de verkeerde plek, ik ben hier gewoon aan het snijden en kan echt niet stoppen voor jouw probleem’. Vreemde reactie toch?

Pas als we durven te praten over waar de angst en het verzet nu echt vandaan komt, kunnen we misschien komen tot een plek waar verandering niet persé makkelijk, maar wel gezamelijk tot stand kan komen. Onbeantwoorde ontevredenheid broeit en groeit, biedt geen oplossingen en is enkel een opmars naar meer weerstand. Een burgeroorlog waarin dodelijke slachtoffers gaan vallen puur en alleen om een zwarte pieten discussie klinkt wellicht absurd, maar als we de onderliggende beweegredenen van beide groepen niet durven te addresseren vanuit begrip, is zo’n bloederig conflict absoluut een waar we rekening mee moeten gaan houden. #opdatwenietvergeten

Oh ja #ikbendepietendiscussiezat? Mocht je jezelf betrappen op deze gedachte, bedenk je dan dit: Het feit dat we niet verder komen is juist omdat je op die manier weigert om te horen wat er gevraagd wordt en daarmee draag je bij aan de aanhoudende ontevredenheid. De pietendiscussie blijft terugkomen als we niet naar elkaar willen luisteren en niet bereidt zijn om aanpassingen te maken. Dus: pietendiscussie zat? Ik verwijs je met alle liefde naar meerdere bronnen die je nieuwe inzichten kunnen geven. De vraag is: kun jij je over je eigen ego heenzetten en je open opstellen? En zo niet, waar komt die weerstand vandaan? #latenwehetermaarweloverhebben