Afgelopen week kwam ik door een blog van Tim Kroesbergen (inclusie & toegankelijkheidsspecialist) op de website van Rebecca ter Mors terecht. Een blog die mij daar opviel ging over inclusie in het onderwijs. De strekking: door corona hebben we online onderwijs zien werken, een vorm die hoognodig moet blijven bestaan naast fysiek onderwijs als we onderwijs toegankelijker willen maken. Ik wil daar zelfs een stap verder in gaan: toegankelijkheid moet de absolute basisvoorwaarde zijn voor post-corona onderwijs.

En dat het onderwijs toegankelijker kan en moet lijkt geen twijfel over te bestaan. Te pas en te onpas wordt de hippe onderwijsterm ‘Passend Onderwijs’ rondgeslingerd als gouden oplossing, om vervolgens als een vis op het droge naar lucht te happen. Want een populaire doelstelling roepen is makkelijk. Het werk verzetten om dat doel te bereiken is dat minder. 

Resultaat? ‘Laaghangend fruit’. Wat eigenlijk betekent: wat kunnen we veranderen, zonder al te veel te moeten veranderen. In de praktijk komt dat neer op steeds meer individuele begeleidingsplannen. We passen het één en ander aan voor de enkeling die niet het reguliere traject kan lopen vanwege beperkingen (fysiek, mentaal, sociaal, huiselijk) en dan is het opgelost.

Alleen die enkeling blijkt steeds vaker geen enkeling meer te zijn. De corona pandemie en de effecten daarvan hebben een blijvend effect op de manier waarop studenten kunnen en willen deelnemen aan het onderwijs. Het legt tevens pijnlijk bloot wat studenten met beperkingen altijd al ervaren: onderwijs wordt uiteindelijk georganiseerd aan de hand van structuren en protocollen. En daar pas je in, of niet.

Hoe groot de wens of visie dus ook is ten aanzien van het centraal stellen van de mens, hoe groot de noodzaak voor die centralisering van de mens zich door de pandemie ook heeft laten zien, uiteindelijk wint nog steeds de angst (voor de moeite, de energie, de twijfel in het proces) die het kost om onderwijs écht passend te maken. 

Dus tijd voor hooghangend fruit. Schudden aan de boom. Want wat nou als studenten geen individuele plannen nodig hebben en het hele onderwijs georganiseerd wordt vanuit toegankelijkheid? Geen tientallen individuele plannen waar je van alles voor moet aanpassen in je reguliere dagelijkse onderwijs maar lessen waar iedereen goed aan kan mee doen?